Corporate governance

De kenmerken van good governance

Good governance. Het klinkt geweldig als u dat over uw bedrijf of organisatie kunt zeggen, dan heeft u het goed voor elkaar. Maar wat wordt er precies met deze term bedoeld? Zijn de kenmerken van good governance overal gelijk? En wat betekent het woord ‘governance’ eigenlijk precies? Is er ook een goed Nederlands woord voor? In dit blog neem ik u eerst mee in de zoektocht naar de betekenis van het woord governance en vervolgens krijgt u tips om in uw bedrijf of organisatie good governance toe te passen.

 

Wat is governance?

Governance, een van oorsprong een Engelstalig begrip, wordt in het Nederlands meestal vertaald als ‘de wijze van besturen’. Het is een vrij algemene term, die op verschillende manieren wordt gedefinieerd. Misschien is definitie zelfs een groot woord. Governance is eerder een containerbegrip dat door elk bedrijf en elke organisatie op een andere manier wordt ingevuld en afgebakend. Dat is ook terug te zien op website Wikipedia. Daar begint de pagina over governance niet met ‘governance is’, maar met ‘governance duidt op’. Daarna wordt de vertaling ‘de wijze van besturen’ gevolgd door onder andere de termen gedragscode, het toezicht van organisaties, macht verlenen, prestaties verifiëren, consistent management en samenhangend beleid.

 

De oorspronkelijke betekenis

Misschien kan de herkomst van het woord helderheid bieden. De oorsprong van het woord governance ligt in het Griekse κυβερνάω (kubernáo), wat sturen betekent. In het Latijn werd dit het werkwoord ‘guberno’. In beide klassieke talen gaat het om sturen zoals een stuurman van een schip doet; koers houden naar een stip op de horizon. Als we deze intentie vertalen naar governance, dan betekent dat ‘besturen op de langere termijn’.

Governance is dus duidelijk anders dan het uitvoerend leiding geven aan de vraagstukken van alledag. Feitelijk kun je governance zien als de taken die Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen samen uitvoeren, namelijk besturen en toezicht houden met het oog op de toekomstige positie van een organisatie, de denkbeeldige stip aan de horizon.

 

Wat is good governance?

Als we uitgaan van de betekenis ‘besturen op de langere termijn’ voor governance, dan gaat ‘good governance’ dus over een goed bestuur op de langere termijn. Aangezien bedrijven en organisaties in doelstellingen, activiteiten en grootte verschillen, is ook een ‘goed bestuur’ voor elk bedrijf en elke organisatie anders. Iedere partij moet voor zichzelf bepalen welke aspecten hierbij een rol spelen.

Duidelijk is wel dat good governance niet alleen gaat over het primaire doel van bedrijf of organisatie, zoals een product verkopen of een dienst leveren en de financiële kengetallen. Het gaat hier ook om de waarden die het bedrijf hanteert om dit doel te bereiken. Denk bijvoorbeeld aan diversiteit, duurzaamheid, talentontwikkeling en innovatie. Er is geen eenduidige lijst met criteria van goed bestuur te geven, dat is voor elk bedrijf en elke organisatie verschillend.

Een voorbeeld

Sinds 2015 maakt het Engelse Institute of Directors (IoD) jaarlijks de zogenaamde Good Governance Index (GGI), een ranglijst van de grootste corporate bedrijven in Groot-Brittannië met de beste governance. Het aantal selectiecriteria dat de IoD hierbij hanteert is sinds de lancering van de GGI uitgebreid van 34 naar 47 (in 2017), verdeeld over 5 verschillende gebieden. Ook dit voorbeeld laat zien dat een lijst met kenmerken van ‘goed bestuur’ een levendige lijst is die steeds verandert.

De IoD onderscheidt de volgende gebieden:

  • Effectiviteit van bestuur (o.a. percentage vrouwelijke directeuren, leeftijdsrange van directeuren)
  • Audit & risico / externe verantwoordingsplicht (o.a. risicoscore, aantal jaren met huidige accountant)
  • Beloningen en vergoedingen (o.a. gemiddelde beloning directeur, het percentage van aandelen in de vergoeding van de CEO)
  • Aandeelhoudersrelaties (o.a. rendement op eigen vermogen, is er beleid dat engagement aandeelhouders stimuleert?)
  • Relaties met stakeholders (o.a. bescherming medewerkers)

Wat opvalt in de lijst van IoD, is dat naast een aantal exact meetbare, harde criteria als financiële kengetallen ook veel zachte aspecten een plek hebben op de lijst. Voorbeelden zijn leeftijdsspreiding en de bescherming van klokkenluiders. Juist dergelijke aspecten, die bijdragen aan een goed klimaat in een organisatie, acht de IoD op de lange termijn van groot belang voor een goede wijze van besturen.

 

Vertaalslag

Hoe maakt u nu van een dergelijke lijst de vertaalslag naar de aspecten van good governance die in úw eigen bedrijf of organisatie van belang zijn? Simpelweg door met de leden van uw Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen hierover te vergaderen. Daarbij ga ik ervan uit dat u rekening houdt met de verschillende invalshoeken zoals de belangen van bestuur, aandeelhouders, klanten en medewerkers. Wellicht gaat u met (vertegenwoordigers van) deze groepen zelf overleggen.

Die lijst van belangrijke aspecten hoeft niet in een keer uitputtend te zijn, maar kan, net als bij IoD, in de loop van de jaren groeien en wijzigen. Heeft u eenmaal een keus gemaakt van kenmerken die op de lijst staan én blijven, dan is het handig om een eenvoudig meetinstrument te bedenken dat snel en goed inzicht geeft in de stand van zaken van het betreffende kenmerk. Dat vergroot de kans dat de RvB en de RvC deze aspecten blijven volgen. Heeft u een hele waslijst gemaakt met belangrijke aspecten, dan is het aan te bevelen om per jaar (of een andere periode) een focus te kiezen. Dat vergroot de kans dat er daadwerkelijk verbeteringen optreden op dit kenmerk van good governance. En dat is de bedoeling, onderweg naar de stip op de horizon.

 

Meer weten over board portals?

Is een van uw doelen het verbeteren van de werkwijze van de Raad van Bestuur of de Raad van Commissarissen? Dan is een board portal wellicht wat voor u. Bekijk ook onze video over de Governance Cloud, over alle governance tools van Diligent die u helpen het bestuur van uw organisatie gemakkelijker en efficiënter te maken.

 

Board Portal Buyer’s Guide

With the right Board Portal software, a board can improve corporate governance and efficiency while collaborating in a secure environment. With lots of board portal vendors to choose from, the whitepaper contains the most important questions to ask during your search, divided into five essential categories.

AANBEVOLEN BLOGS